Bu sayfayı yazdır
Pazartesi, 02 Mayıs 2016 00:07

Türkiye

Öğeyi Oyla
(0 oy)

Emblem of Turkey

Türkiye veya resmi adıyla Türkiye Cumhuriyeti, başkenti Ankara olan ve Avrupa ile Asya kıtalarını birbirine birleştiren, her ikisinde de toprağı bulunan ülkedir. Ülke topraklarının bir bölümü Anadolu Yarımadası'nda, bir bölümü ise Balkan Yarımadası'nın uzantısı olan Trakya'da bulunur. Ülkenin üç yanı Akdeniz, Karadeniz ve bu iki denizi birbirine bağlayan Marmara Denizi ve Ege Denizi ile çevrilidir. Komşuları; batıda Yunanistan ve Bulgaristan, doğuda Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan (Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti) ve İran, güneyde ise Irak ve Suriye'dir.

Güneyini Akdeniz, batısını Ege Denizi ve kuzeyini Karadeniz çevreler. Marmara Denizi ise İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı ile birlikte Anadolu'yu Trakya'dan yani Asya'yı Avrupa'dan ayırır. Türkiye, Avrupa ve Asya'nın kavşak noktasında yer alması sayesinde önemli bir jeostratejik güce sahiptir.

Türkiye, günümüzde bağımsız yedi Türk devletinden biridir. Devletin resmî dini İslâm kabul edilmişken, 1924 Anayasası ile bu ibare anayasadan kaldırılmıştır. Ülkenin resmî dili Türkçedir. Ülkedeki en yaygın din ise İslâm'dır.

Türkiye toprakları üzerindeki ilk yerleşmeler Aiol, Dor ve İyon Yunanları, Traklar ve Persler gibi çeşitli milletler tarafından Yontma Taş Devri'nde başlatıldı. Ardından III. Aleksandros egemenliğiyle birlikte Roma geldi, daha sonra sırasıyla Roma ve Bizans dönemleri yaşandı. 11. yüzyılda Selçukluların göçleri sonucunda topraklar üzerinde Türkleştirme hareketi başladı ve 1071 Malazgirt Muharebesi sonrasında gelen Selçuklu zaferiyle Anadolu'daki Bizans üstünlüğü büyük ölçüde kırıldı. Anadolu Selçukluları, Anadolu'yu 1243'teki Moğol istilasına kadar yönetti. İstila sonrasında pek çok küçük Türk beyliği ortaya çıktı.

 

Türkiye Cumhuriyeti

Flag of Turkey

Slogan: Egemenlik, kayıtsız şartsız Milletindir
İstiklal Marşı
 
Turkey orthographic projection 
Başkent Ankara
39°55′K 32°50′D
En büyük şehri İstanbul
41°1′K 28°57′D
Resmî diller Türkçe
Demonim Türk
Hükûmet Demokratik üniter
parlamenter cumhuriyet
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan
Başbakan Ahmet Davutoğlu
Meclis Başkanı İsmail Kahraman
Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan
Yasama organı Türkiye Büyük Millet Meclisi
Osmanlı İmparatorluğu'nun veraseti
Kurtuluş Savaşı 19 Mayıs 1919 
TBMM Hükûmeti 23 Nisan 1920 
Lozan Antlaşması 24 Temmuz 1923 
Cumhuriyetin ilanı 29 Ekim 1923 
Mevcut anayasa 7 Kasım 1982 
Yüzölçümü
Toplam 783,562 km2 (37.)
302,535 sq mil
Su (%) 1.3
Nüfus
2015 sayımı 78.741.053 (18.)
Yoğunluk 102/km2 (107.)
263/sq mil
GSYH (SAGP) 2015 tahmini
Toplam $1.569 trilyon (17.)
Kişi başına $20.188 (61.)
GSYİH (düşük) 2015 tahmini
Toplam $752.510 milyar (18.)
Kişi başına $9.680 (66.)
Gini (2013)  40.0
orta ·56.
İGE (2014) artış 0.761
yüksek ·72.
Para birimi Türk lirası ( Turkish lira symbol black.svg) (TRY)
Zaman dilimi DAZD (UTC+2)
Yaz (SU) DAYZD (UTC+3)
Takvim gg/aa/yyyy (AD)
Trafik akışı sağ
Telefon kodu +90
ISO 3166 kodu TR
Internet TLD .tr
Website
turkiye.gov.tr

13. yüzyılın sonlarından itibaren Osmanlılar, Anadolu'nun yanı sıra Güneydoğu Avrupa, Batı Asya ve Kuzey Afrika üzerinde toprakları bulunan büyük bir imparatorluk kurarak erken modern dönemde Avrasya ve Afrika'nın büyük bir gücü oldu. İmparatorluk zirvesini 15. ve 17. yüzyıllar arasında, özelikle I. Süleyman döneminde yaşadı. 1683 II. Viyana Kuşatması ve 1699 Kutsal İttifak Savaşları sonrasında Türklerin Avrupa topraklarından çekilişi başladı ve Osmanlı İmparatorluğu uzun bir gerileme dönemi yaşadı. Ülkenin birçok alandaki yetersizliğini kanıtlayan 19. yüzyıldaki Tanzimat ıslahatları, modernleşmeyi sağlayamadı ve dağılmayı engelleyemedi. Osmanlı, I. Dünya Savaşı'na (1914-18) İttifak Devletleri'nin yanında girdi ve savaşta yenik düşerek yıkıldı. İşgalci kuvvetlere karşı yapılan Kurtuluş Savaşı (1919-22) başarıya ulaştıktan sonra Mustafa Kemal Atatürk tarafından 1923'te Türkiye Cumhuriyeti kuruldu.

Türkiye, çeşitli kültürleri barındıran demokratik, laik, üniter bir anayasal cumhuriyettir. Resmî dili, nüfusun %85'inin ana dili olan Türkçedir. Ülkenin %70-80'ini Türkler, geriye kalanını Lozan'a göre yasal olarak tanınan (Ermeniler, Rumlar ile Yahudiler) ve yasal olarak tanınmayan (Arnavutlar, Boşnaklar, Çerkesler, Gürcüler ile Kürtler vb.) milletler oluşturmaktadır. Nüfusunun büyük bölümü Müslümandır. Avrupa Konseyi, NATO, OECD, AGİT ve G-20 topluluklarına üye olan Türkiye, Batı dünyasıyla bütünleşmiştir. 1963'te Avrupa Ekonomik Topluluğu ortak üyesi olmuş, 1995'te AB Gümrük Birliği'ne katılmış ve Avrupa Birliği'ne tam üyelik müzakerelerine 2005'te başlamıştır. Ülke ayrıca Türk Konseyi, Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı, İslam İşbirliği Teşkilatı ve Ekonomik İşbirliği Teşkilatı gibi örgütlere de üyedir. Günümüzde Türkiye, büyüyen ekonomisi ve diplomatik girişimleri sayesinde bölgesel güç olarak kabul edilmektedir.

 

Etimoloji

İlk Türk-Kağanlığı 552-744 yılları arasında Orta Asya ve Çin bölgelerinde Göktürk Kağanlığı adıyla kurulmaktadır. "Türk" adı bugün kullandığımız şekli ile ilk kez Göktürkler dönemine ait Orhun Yazıtları'nda geçmektedir. Çinliler o dönemde Türklerin adını Tūjué olarak kullanırlar. Tarihçi İlber Ortaylı bir makalesinde Ceneviz ve Venedikli tüccar ve diplomatların, 12. yüzyılda, Türkiye'yi Turchia ve Turkmenia olarak tanımladıklarını belirtir. Ayrıca, Türkiye adı ilk defa 1190'da bir yazılı kaynakta, Haçlı Seferi vak'ayinamesinde geçmektedir. Abdulhaluk Çay ise Turchia tanımını çok daha gerilere götürür ve Turchia tabirine ilk defa 6. yüzyılda Bizans kaynaklarında rastlandığını belirtir ve şöyle der "Bu tabir 9. ve 10. yüzyıllarda İdil/Volga Nehri'nden Orta Avrupa'ya kadar uzanan saha için kullanılmıştır." Bu kullanımın Kafkasya bölgesinde Hazar Kağanlığı için Doğu Türkiye’si, Arpad Hanedanı'nın kurduğu Macar Devleti için Batı Türkiyesi şeklinde olduğunu ve aynı tabirin 12. yüzyıldan itibaren Anadolu için kullanıldığını belirtir. Tarihte 13-14. yüzyıllarda Mısır Memlûkleri de Türkiye adını kullanmışlardı: "ed-devlet üt Türkiya" (1250-1387). Osmanlı Devleti'nde, 19. yüzyıla kadar Türkiye adı kullanılmadı; Devlet-i Âliyye, Devlet-i Osmaniye, Memalik-i Şahane, Diyar-ı Rum adları kullanıldı. Fakat dış dünyanın zaman zaman Osmanlı İmparatorluğu yerine Türkiye adını kullandığı bilinmektedir. O dönemde yabancı dillerle çizilmiş haritalara bakıldığında bu durum açıkça ortadadır. Daha sonra, Jön Türkler arasında Osmaniye yerine Türkistan, Türkeli, Türkili gibi adlar önerildiyse de, Orta Asya'da Türkistan adlı bir bölge olduğundan bu benimsenmedi. Anayasada (1921) "Türkiye" adı yazıldı ve 1923'te cumhuriyetin ilanı ile devletin resmi adı Türkiye Cumhuriyeti olarak kesinleşti.

 

 

 

 

 

Kaynak: Türkiye - Türkçe Vikipedi Özgür Ansiklopedi

Okunma 3754 defa Son Düzenleme: Pazar, 19 Ocak 2020 00:32

Benzer Öğeler (etikete göre)